متغیرها در پروپوزال را بشناسیم!
پیش از اینکه در مورد متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال صحبت کنیم باید بدانیم که در فرم پروپوزال دانشگاه، بخشی وجود دارد که متغیرها را به دو دسته کمی و کیفی تقسیم می کند. در واقع برای اینکه اندازه گیری درستی از متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال داشته باشیم باید متغیرهای کمی و کیفی را بشناسیم. البته که متغیرهای کمی خود شامل زیر گروه های گسسته و پیوسته هستند. در مورد متغیرهای کیفی مشخص است که نمی توان از عدد برای بیانشان استفاده کرد. در واقع کیفیت این متغیرها مدنظر هستند. کیفیت ها نیز به واسطه اسامی اعلام می شوند.
متغیرهای کمی معمولاً کمیت را نشان داده و شامل عدد مشخصی هستند. برای اینکه در این قسمت سر در گم نشوید یک مثال می زنیم. اگر متغیر شما اسمی و یا رتبه ای باشد باید آن را در گروه کیفی قرار دهید. مثلاً جنسیت یک شخص، محل زندگی او و یا مقطع تحصیلی قطعاً متغیرهای کیفی هستند. در صورتی که متغیر فاصله ای و یا نسبتی است معمولاً در دسته کمی قرار می گیرند به عنوان مثال اگر بخواهیم ضریب هوش افراد را بر پایه یک عدد اعلام کنیم در گروه متغیر کمی قرار می گیرند.
منظور از متغیرهای کمی پیوسته و گسسته در پروپوزال چیست؟
معمولاً تشخیص متغیرهای کمی برای دانشجویان در نگارش پروپوزال دشوار است. بنابراین پیش از اینکه متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال ارزیابی شود یک دانشجو باید سطح پیوسته و گسسته در متغیرهای کمی را بشناسند تا بتواند درست اندازه گیری داشته باشد. این مورد بر هزینه انجام پروپوزال نیز تاثیر زیادی دارد.
متغیرهای گسسته کمی، شامل اعدادی می شوند که اعشار نمی خورند. در اندازه گیری این متغیرها نیز اعشار و یا بین مقدار معنایی ندارد. یک مثال کاملاً واضح در مورد این متغیرها، تعداد اعضای یک گروه دانشجویی است است می تواند بین 1 الی 10 یا بیشتر باشد. یعنی نمی توان گفت این گروه 2.5 عضو دارد. متغیرهای کمی پیوسته ساختار متفاوتی دارند. در واقع این متغیرها می توانند از نظر اندازه گیری شامل اعشار شوند و نمونه کامل مشخص آن معدل دانشجویان است که ممکن است بین دو عدد، بسیاری از اعداد دیگر به عنوان اعشار اعلام شوند.
عدد پذیر بودن متغیرها را لحاظ کنید!
یک نکته بسیار مهم در مورد متغیرهایی که در پروپوزال مورد استفاده قرار می گیرند عددپذیر بودن آن ها است. یعنی در متغیرهای کمی و کیفی باید به هر حال از اعداد استفاده شود و اندازه گیری نیز طبق همان صورت می گیرد. مثلاً در مجموعه انجام پروپوزال برای اینکه این قسمت کاملاً اصولی و علمی به نتیجه برسد سعی می شود از نرم افزارهای spss استفاده شود. یعنی در واقع به حالت های مختلف از یک متغیر کد مخصوصی اختصاص داده می شود.
نتیجه کار کاملاً دقیق بوده و شرایط نیز تنها به واسطه خود متغیر ارزیابی نمی شود بلکه نیاز است تا روش گردآوری داده نیز به طور دقیق مشخص شود. حال این یعنی چه؟ فرض کنید نوع پروپوزال شما مربوط به مطالعه میزان درآمد یک جامعه اماری مشخص است. در این شرایط اگر قرار باشد درآمد افراد به رقم و تومان گفته شود، کمی بوده و اگر قرار است تنها دسته بندی درآمد به صورت کم، متوسط و زیاد باشد، نوع کیفی برای اندازه گیری آن لحاظ می شود.
متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال و اندازه گیری آنها
وقتی صحبت از متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال می شود یعنی به مرحله “نقش متغیرها” رسیده ایم. در جدول متغیرها، ستونی قرار دارد که مربوط به متغیر مستقل و وابسته در پروپوزال است.
متغیرهای مستقل اثرگذاری زیادی دارند. به زبانی ساده تر این نوع متغیرها می توانند روی سایر متغیرها نیز تاثیر بگذارندو ما میزان اثر را اندازه گیری می کنیم. برای تفهیم بهتر این موضوع یک مثال می زنیم. متغیرهای مستقل مشهور به متغیرهای اثرگذار هستند. مثلاً اگر قرار باشد پروپوزال ما به بررسی تاثیر مواد مخدر بر سرطان ریه بپردازد، مصرف مواد مخدر به عنوان متغیر اثرگذار شناخته می شود چون تا مواد مخدری نباشد، موضوع سرطان ریه منتفی است. در مقابل متغیر وابسته مطرح است که به متغیر تاثیرپذیر شناخته می شود و متغیرهای مستقل روی انها تاثیر می گذارند. در مثال بالا، سرطان ریه به عنوان متغیر وابسته شناخته شده و نحوه اندازه گیری متغیرها در پروپوزال دقیقاً طبق همین پارامترها صورت می گیرد.
نحوه اندازه گیری متغیرها در پروپوزال به چه صورت است؟
معمولاً نحوه اندازه گیری متغیرها در پروپوزال به این صورت بوده که یک سری تعاریف علمی، تئوری و یا کاربردی برای هر یک لحاظ شده و بر اساس نرم افزارهای خاص عملیات اندازه گیری صورت خواهد گرفت. گاه نیز کتب، مقالات و منابع معتبر در این دسته قرار می گیرند. مطالعه فعلی نیز دقیقاً بر همین اساس دنبال خواهد شد و یک روش ثابت برای اندازه گیری متغیرها در پروپوزال وجود ندارد.
