ملاحظات اخلاقی در پروپوزال چیست؟ + آموزش نحوه رعایت

منظور از کد اخلاق چیست؟

اصطلاح کد اخلاق شاید در برخی از دانشگاه ها دقیقاً به همین واژه شناخته شود اما در واقع همان ملاحظات اخلاقی است که شما برای نوشتن پروپوزال می بایست تعهد خود را نسبت به آن اعلام کنید. با دریافت مجوز اخلاق یا همان کد، دانشجو متعهد می شود که به اصول و قوانین اخلاقی در طی پژوهش خود پایبند است. حتی ممکن است این قوانین گاه به قدری سختگیرانه باشد که به ضرر پژوهش تمام شود اما یکی از الزامات نگارش پروپوزال متعهد بودن به ملاحظات اخلاقی است. البته که پس از صدور کد اخلاق به شما، کمیته اخلاق نظارت کامل نسبت به روند پژوهش داشته و در صورتی که احساس شود پژوهش از قاعده اخلاقی مشخصی خارج شده است، از سوی کمیته امکان مجازات پژوهشی هم وجود خواهد داشت.

قسمت اخلاق در پروپوزال

حال که کد اخلاق را از کمیته اخلاق دانشگاه دریافت کردید نوبت به قسمت اخلاق در پروپوزال می رسد. پروپوزال را می توان یک فرم دانست که به قسمت های مختلفی تقسیم شده است و هر قسمت شامل یک سری اطلاعات می شود. یک قسمت مهم در پروپوزال تحت عنوان اخلاق در پژوهش نامگذاری شده است. در این قسمت پژوهشگر می بایست به یک سری موارد اخلاقی که نیاز است قبل، حین و پس از پژوهش رعایت کند، اشاره می شود. با خواندن محتوای پروپوزال چیست و اجزای پروپوزال درک بهتری نسبت به پروپوزال پیدا می کنید.

حال سوال اینجاست که چطور باید این قسمت را تکمیل کرد؟ کد هایی تحت عنوان کدهای 31 گانه اخلاق در پژوهش وجود دارند که شما می توانید برای نوشتن قسمت اخلاق در فرم پروپوزال از این کدها استفاده کنید. البته شما باید از این کدها کمک بگیرید نه اینکه مستقیماً آنها را کپی کنید. یک مثال ساده این است که بخشی از این کدها را انتخاب کرده و نسبت به تالیف آنها اقدام کنید. مثلاً عوض کردن افعال به آینده در این قسمت می تواند نشان دهد پروپوزال شما به چه سمتی می رود.

کدهای اخلاق می بایست با توجه به نوع مطالعه و همینطور روش کار شما انتخاب شود. مثلاً ممکن است کار شما توصیفی باشد، کدهای مخصوص این سبک کار با کدهایی که برای پژوهش های مداخله ای استفاده می شوند، متفاوت هستند. در قسمت های بعد تا جای ممکن این کدها بررسی می کنیم اما چیزی که باید بدانید این است که اول از هر چیز می بایست بر حیطه کار خود مسلط باشید. یعنی بدانید از پژوهش خود چه می خواهید، مسیر شما به چه سمتی است، چقدر بر مطالعات قبلی تسلط دارید و …

کدهای 31 گانه اخلاق در پژوهش

هر شماره به یک کد مخصوص تعلق است:

کد 1

هدف تمامی پژوهش ها می بایست به ارتقای سلامت و کرامت انسان ها ختم شود. این کد تاکید به عدم اجبار به شرکت افراد در مطالعه، فاش نکردن مطالعات و محرمانه نگه داشتن اطلاعات اشاره می کند.

کد 2

اگر پژوهشی به منظور آزمودن انسانی صورت می گیرد قطعاً نیاز است که سلامت و ایمنی شخص ارجحیت داشته باشد. این کد تاکید می کند که هر نوع تهدید برای سلامت انسان منجر به متوقف کردن پژوهش خواهد شد.

کد 3

اگر طرح پژوهشی ریسک بسیار بالایی دارد و یا در نهایت کاربردی نبوده و بی فایده است، نباید انجام شود. این کد تاکید بر رسیدن به اهداف منطقی و درست دارد.

کد 4

به منظور کاهش هزینه و یا سرعت بخشی نباید دست به اقدامات خطرساز زد.

کد 5

پیش از شروع پژوهش نیاز است تا پیش نیازها و اقدامات اولیه برای کاهش زیان احتمالی انجام شود.

کد 6

تدابیر لازم به منظور کمک رسانی در شرایط اضطراری باید وجود داشته باشد.

کد 7

اگر در طول پژوهش تشخیص داده شود که خطرات نسبت به فواید بیشتر است پژوهش موظف به توقف است.

کد 8

در ملاحظات اخلاقی پروپوزال این کد بسیار مهم است. در واقع طراحی و اجرای پژوهش ها می بایست حتماً منطبق بر اصول علمی دنبال شوند. دانش روز و پژوهش های قبلی هم مهم خواهد بود.

کد 9

اگر پژوهش ممکن است سبب آسیب به محیط زیست شود باید احتیاط های لازم صورت بگیرد.

کد 10

نیاز است تمام وابستگی های سازمانی، تعارض منابع و پیش بینی های لازم نسبت به خسارات به صورت کتبی در فرم اعلام و امضا شود.

کد 11

کمیته اخلاق در حین پژوهش و حتی پس از آن می تواند درخواست اطلاعات و مدارک برای پایش بیشتر داشته باشد و پژوهشگر باید اطلاعات را در اختیار کمیته قرار دهد.

کد 12

انتخاب جامعه آماری برای پژوهش می بایست منصفانه بوده و تبعیض آمیز نباشد.

کد 13

اگر آزمودن انسانی مطرح است نیاز به کسب رضایت آگاهانه در پژوهش به صورت کتبی است و اگر چنین شرایطی امکان پذیر نیست نیاز است دلایل را به کمیته اخلاق به صورت کتبی اطلاع دهید.

کد 14

هر نوع تغییر در نحوه اجرای پژوهش که اثرات مشخص و متفاوتی دارد نیاز به تایید از کمیته اخلاق خواهد داشت.

کد 15

داشتن صداقت و ارتباط موثر با اشخاصی که قرار است بخشی از تحقیق باشند از ضوابط اخلاقی در پروپوزال است.

کد 16

پژوهشگر حق ندارد به واسطه جایگاه سازمانی که دارد اقدام به سو استفاده در امور پژوهشی نماید.

کد 17

پژوهشگر موظف است اطلاعات کافی و به زبان قابل فهم در مورد روند پژوهش ارائه دهد. همینطور اطمینان از درک اطلاعات ارائه شده هم مهم است.

کد 18

اگر در پژوهشی نیاز به بافت و مایعات بدن انسان باشد به طوری که هویت صاحبان قابل کشف است، نیاز به رضایت آگاهانه نسبت به تحلیل و ذخیره سازی این مواد بدنی بخشی از ملاحظات اخلاقی در پروپوزال است.

کد 19

در صورتی که به هر دلیلی نمی خواهید به همکاری در پژوهش ادامه دهید اجازه رها کرده در بین مسیر باید در نظر گرفتن یک سری ملاحظات باشد.

کد 20

مسیر پژوهش باید به شکلی باشد که از اعتبار آن کاسته نشود بنابراین گاه تشخیص بر این است که از روش کور سازی استفاده شود که می بایست حتماً کمیته اخلاقی در جریان قرار بگیرد.

کد 21

در برخی از پژوهش ها نیاز به حفاظت ویژه نسبت به برخی از امور خواهد بود که معمولاً با تشخیص کمیته اخلاق انجام می شود و مطالعه پیش می رود.

کد 22

پژوهشگر برای راحت تر کردن کار خود نمی تواند بدون دلیل قانع کننده دست به اقداماتی بزنم که به سلامت روان جامعه آسیب می زند.

کد 23

اگر نوع پژوهش شما به شکلی است که می بایست رضایت آگاهانه ای از جامعه آماری مشخصی دریافت کنید، حتی اگر آن جامعه آماری گروه آسیب پذیر باشند موظف هستید از سرپرست قانونی این افراد کسب رضایت داشته باشید.

کد 24

اگر در حین انجام پژوهشی، ظرفیت مورد نیاز از دست رود نیاز است تا شرایط پژوهش تا حدودی تغییر کند تا با ظرفیت موجود هماهنگی داشته باشد.

کد 25

رعایت اصل رازداری و حفظ اسرار و جلوگیری از انتشار آنها در ملاحظات اخلاقی پروپوزال بسیار مهم است.

کد 26

هر نوع آسیب یا خسارت ناشی از پژوهش می بایست طبق قوانین جبران شود.

کد 27

در پایان پژوهش، پژوهشگر موظف است تا سودمندی نتایج را شفاف سازی نماید.

کد 28

پژوهشگر در اعلام نتایج باید به جوانب منفی هم اشاره کرده و اصل صداقت را مدنظر قرار دهد.

کد 29

گزارش نتایج می بایست با حفظ حقوق مادی و معنوی مرتبط با پژوهش نگارش شود.

کد 30

گزارش ها و مقالاتی که نشان می دهد ملاحظات اخلاقی در پروپوزال نباید رعایت شوند به کل نقض هستند.

کد 31

روش های پژوهشی که انتخاب می کنید نباید با ارزش های اجتماعی، فرهنگی و دینی جامعه متناقض باشد.

در نهایت …

هدفمان در این مقاله مشخص کردن اهمیت ملاحظات اخلاقی در پروپوزال بود. چیزی که بسیاری از دانشجویان نسبت به آن دقت کمی دارند و در نهایت با وجود غنی بودن طرح پژوهشی، پروپوزالشان رد می شود. در مجموعه انجام پروپوزال دقیقاً طبق موضوع و حوزه فعالیت شما کدهای مربوطه اعمال شده و دقت ویژه ای مبنی بر این کار صورت می گیرد. ممکن است یک دانشجو مهارت و یا درک درستی نسبت به کدهای 31 گانه نداشته باشد. ممکن است نداند کدام کدها برای حوزه پژوهشی او مناسب هستند.

همینطور مهم است تا سطح پژوهش به شکل حرفه ای دنبال شود. از یاد نبرید که یادگیری پروپوزال نویسی به صورت کاربردی یعنی شما بتوانید بخش ملاحظات اخلاقی در پروپوزال را به خوبی پشت سر بگذارید. شاید ضوابط اخلاقی در پروپوزال های مهندسی سمت و سوی متفاوتی نسبت به رشته های پزشکی داشته باشد. اما در هر صورت نیاز است تا اخلاق در پژوهش بر اساس کدهای اعلامی رعایت شده و توضیحات مورد نیاز به کمیته اخلاقی ارائه شود.

ما در موسسه انجام پروپوزال صفر تا صد این کار ها را برای شما انجام می دهیم. برای اطلاع از قیمت می توانید به صفحه قیمت انجام پروپوزال مراجعه کنید.